Około 7-9% społeczeństwa cierpi na fobię społeczną. To zaburzenie nie należy do najprzyjemniejszych. Może w znacznym stopniu utrudniać funkcjonowanie osób, które są nim dotknięte. Niektórzy naukowcy uznają je za chorobę cywilizacyjną. Często bywa mylona z nadmierną nieśmiałością, przez co pojawiła się potrzeba stworzenia odpowiednich narzędzi do diagnozowania fobii społecznej. Osobą, która się tego podjęła, był psychiatra Michael Liebowitz.
Co to jest fobia społeczna
Jak już wyżej wspomniano: fobia społeczna to zaburzenie lękowe, które należy do grupy zaburzeń nerwicowych. Innymi nazwami na fobię społeczną są:
- nerwica społeczna,
- lęk społeczny,
- socjofobia,
- fobia socjalna,
- chorobliwa nieśmiałość,
- lęk towarzyski.
Głównym objawem fobii społecznej jest odczuwanie lęku w kontekście wszystkich lub tylko niektórych sytuacji społecznych. W związku z tym kontakt z innymi ludźmi jest utrudniony, co wiąże się ze znacznymi ograniczeniami życia u osób dotkniętych nerwicą społeczną. W zależności od tego, czy fobia społeczna dotyczy wszystkich, czy tylko niektórych sytuacji społecznych, dzieli się ją na:
- fobię uogólnioną – kiedy wszystkie sytuacje społeczne wywołują lęk,
- fobię nieuogólnioną – kiedy tylko niektóre sytuacje społeczne powodują objawy.
U osoby z socjofobią, która zostanie narażona na ekspozycję społeczną, można zauważyć takie objawy somatyczne, jak:
- czerwienienie się,
- przyspieszenie bicia serca,
- kołatanie serca,
- drżenie rąk i mięśni,
- nadmierna potliwość,
- duszność,
- nudności,
- szumienie w uszach,
- zaburzenia mowy,
- łzawienie,
- zawroty głowy.
Jednak nawet zauważenie takich objawów wcale nie musi oznaczać od razu fobii społecznej. Aby dokonać diagnozy, należy wykorzystać odpowiednie, precyzyjne narzędzia, np. w postaci znormalizowanego testu.
Test na fobię społeczną – czyli test Liebowitza
Aby zdiagnozować i dokonać pomiaru natężenia lęku społecznego, wymagane jest wykonanie odpowiedniego testu. Test Liebowitza swoją nazwę zawdzięcza swojemu twórcy, Michaelowi Liebowitzowi – amerykańskiemu psychiatrze pracującemu w Columbia University.
Przygotowany test ma za zadanie określić tzw. Skalę Lęku Społecznego Liebowitza (ang. Liebowitz Social Anxiety Scale, LSAS). Jest uważany za złoty standard w diagnostyce fobii społecznej. Składa się z 24 punktów dotyczących różnych sytuacji społecznych. Na każdy z nich pacjent odpowiada dwukrotnie, określając poziom strachu, jaki powoduje dana sytuacja, i częstotliwości unikania jej. Przy każdym z nich ma do wykorzystania czterostopniową skalę, gdzie 0 oznacza brak strachu i unikania sytuacji, a 4 poważny strach i częste unikanie.
Minimalny wynik testu wynosi 0, a maksymalny 144. Punkt odcięcia, czyli granicę, po której przekroczeniu można mówić o występowaniu fobii socjalnej, przyjęto na poziomie 30 punktów. Przy wyniku wynoszącym 60 punktów możliwe jest różnicowanie fobii uogólnionej i nieuogólnionej. Oczywiście w przypadku diagnozy indywidualnej bierze się pod uwagę współczynnik chorobowości dla populacji, do której należy badany. To może zmienić granice diagnostyki lęku społecznego.
Leczenie fobii społecznej
Nerwicę społeczną leczy się na ogół za pomocą psychoterapii oraz farmakoterapii. Dodatkowo można je podzielić na leczenie doraźne oraz przewlekłe.
- hydroksyzynę,
- benzodiazepiny,
- nieselektywne leki beta-adrenolityczne.
Podejmując się leczenia przewlekłego, podstawowym składnikiem jest psychoterapia (głównie poznawczo-behawioralna) oraz trening umiejętności społecznych. W pierwszych etapach leczenia mogą być też stosowane antydepresanty o dodatkowym działaniu tłumiącym lęk.
